EO

"EO" ของ Jerzy Skolimowski เกี่ยวกับลาที่หลงทางในโปแลนด์สมัยใหม่ เป็นภาพสัตว์หายากที่ไม่ได้มุ่งเป้าไปที่เด็ก อันที่จริง ไม่ควรอนุญาตให้เด็กเล็ก โดยเฉพาะเด็กที่ถูกสร้างโดยการ์ตูนดิสนีย์ยุคหลังปี 1950 เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตที่น่ารัก เพราะภาพยนตร์ไม่ได้จำกัดการนำเสนอความโหดร้ายทารุณที่สัตว์ต้องทนทุกข์ทรมานในโลกของมนุษย์ และที่มนุษย์กระทำต่อกัน นี่ไม่ใช่กรณีเช่น "Babe" หรือ "Okja" ล่าสุดที่มีการนำเสนอความอ่อนแอของมนุษย์และการกระทำที่ทำลายล้างสลับกับการแสดงภาพอันอบอุ่นของคนที่มีจิตใจดีที่พยายามอย่างเต็มที่เพื่อปกป้องสิ่งมีชีวิตที่พวกเขารักและเคารพ มีคนไม่กี่คนในภาพยนตร์เรื่องนี้ที่ดูเหมือนจะสังเกตเห็นสัตว์ต่างๆ และเมื่อพวกเขาสังเกตเห็น บางครั้งก็นำไปสู่ความสนใจที่เลวร้ายที่สุด

เช่นเดียวกับคำอุปมาที่มีลาเป็นศูนย์กลางของ Robert Bresson ในปี 1966 เรื่อง "Au Hasard Balthazar" ซึ่งเป็นแม่แบบการเล่าเรื่องสำหรับละครที่มีความทะเยอทะยานอื่นๆ อีกมากมาย เช่น "The Bear" และ "War Horse" ที่เน้นสัตว์ที่เป็นเพียงสัตว์ และไม่พูดหรือ ร้องเพลงหรือพยายามสร้างความบันเทิงให้เรา—เพลงนี้ให้ความรู้สึกเหมือนเทพนิยายก่อนศตวรรษที่ 20 เป้าหมายหลักคือการสร้างนิทานที่เตือนผู้ชมให้นึกถึงความเชื่อมโยงของมนุษย์กับโลกธรรมชาติ และนำเสนอสถานการณ์ที่มีมิติเชิงเปรียบเทียบนอกเหนือจากการกระทำทางกายภาพที่เกิดขึ้นในขณะนั้น

ตัวละครชื่อเรื่องเป็นสีเทามีจุดสีขาวในขนของเขา เราไม่รู้อายุหรือประวัติก่อนหน้าของเขา เราพบเขาครั้งแรกในซีเควนซ์เครดิตเปิด ซึ่งเหมือนกับหลายๆ ส่วนของภาพยนตร์เรื่องนี้ ที่สว่างไสวด้วยสีที่แสดงอารมณ์ (ในกรณีนี้คือสีแดง) ที่เกือบจะเหมือนฝันร้ายหรือน่ากลัว EO อยู่ในวงแหวนตรงกลางของคณะละครสัตว์ คาซานดรา (แซนดร้า เดรซีมัลสกา) เทรนเนอร์ผู้น่ารักและมีเสน่ห์ของเขานำเขาผ่านกลอุบายต่างๆ ที่เธอฝึกให้เขาทำ จากนั้น EO ก็แยกจาก Kasandra เมื่อคณะละครสัตว์ถูกรื้อถอนหลังจากประกาศล้มละลาย ในเวลาเดียวกันกับที่นักเคลื่อนไหวด้านสิทธิสัตว์กำลังประท้วงการแสดงนี้ในข้อหาทารุณกรรมสัตว์

และโอดิสซีย์ก็เริ่มต้นขึ้น มีหลายครั้งที่โครงเรื่องเสนอว่าเรากำลังดูภาพสัตว์ที่เป็นมิตรกับครอบครัวในเวอร์ชั่นที่ขนดกกว่านี้ ซึ่งสัตว์ที่เป็นวีรบุรุษซึ่งโดยปกติแล้วจะเป็นสุนัข ถูกแยกจากเจ้าของและเดินทางหลายร้อยไมล์เพื่อกลับมารวมกันอีกครั้งเพื่อเอาชีวิตรอด ชุดการผจญภัยขนาดเล็กผ่านความเฉลียวฉลาดที่แท้จริง นั่นไม่ใช่จุดที่ Skolimowski และนักเขียนร่วมของเขา Ewa Piaskowska กำลังพาเราไป นี่ไม่ใช่แม้แต่การเล่าเรื่องแบบพิสดารที่ทำให้ EO เป็นศูนย์กลางของทุกฉาก บางครั้งเขาไม่ได้อยู่บนจอและภาพยนตร์ก็แสดงให้เราเห็นถึงภูมิศาสตร์ของโปแลนด์และวิธีที่มนุษย์ อาคาร ถนน และรถยนต์ของพวกเขาครอบครอง และในบางกรณีก็ทำให้มันเสียโฉม ในขณะที่ส่วนใหญ่ยังคงไม่สนใจโลกธรรมชาติที่พวกเขาเหยียบย่ำและสัตว์ต่างๆ ที่พวกเขาเหยียบย่ำ ได้ทำให้เชื่อง พลัดถิ่น หรือถูกทำลาย (ส่วนที่มีอิซาเบล ฮัพเพิร์ตผู้ยิ่งใหญ่สามารถขยายเป็นภาพยนตร์ของตัวเองได้ ฮัพเพิร์ตก็เหมือนกับมาร์ลอน แบรนโดที่อยู่ต่อหน้าเธอ มีพลังนอกโลกที่ทำให้ดูเหมือนว่าเธอมองเห็นมากกว่าที่เราเคยทำได้)

EO มีขนาดเล็กและมีลักษณะทั่วไป เป็นสัตว์ที่ดูสวยงามหลังจากที่คุณรู้จักเขา แต่อาจไม่โดดเด่นในคอกที่เต็มไปด้วยลา เขาน่าจะเป็นต้นแบบของนักปราชญ์ในภาพยนตร์เชร็ค เมื่อ Skolimowski และนักถ่ายภาพยนตร์ Michal Dymek ถ่ายภาพเขาในระยะใกล้—บางครั้งก็แน่นเสียจนกรอบหนังเก่าๆ ที่เหลี่ยมๆ แทบจะไม่สามารถบรรจุโครงร่างศีรษะของ EO ที่สง่างามในโปรไฟล์ได้ ดวงตาข้างหนึ่งปรากฏจุดกึ่งกลาง—คุณจะมองเห็นสิ่งที่ริบหรี่ อาจเป็นปัญญาก็ได้ แต่นั่นเป็นเพียงคุณเท่านั้นที่ผู้ชมจะฉายภาพในแบบที่คุณอาจทำได้ขณะเยี่ยมชมฟาร์มหรือสวนสัตว์

ทีมผู้สร้างมีความเด็ดเดี่ยวในการทำให้ EO ลึกลับและปล่อยให้เขาเป็นสัตว์ เราไม่รู้จริง ๆ ว่าทำไมเขาถึงทำหรือไม่ทำสิ่งต่าง ๆ ในช่วงเวลาใด แม้ว่าผู้ฝึกสอนของเขาจะพบและปลอบโยนเขาชั่วครู่แล้วจากไปและดูเหมือนว่าเขาจะตามเธอไป ก็ไม่มีข้อบ่งชี้ว่า EO คาดหวังหรือหวังจะบรรลุอะไร โอกาสที่เขาจะประสบความสำเร็จน้อยลงมาก เขาเดินทางไปตามทางแล้วก็หยุด และสิ่งต่างๆ เกิดขึ้นมากมาย

แต่ไม่มีตรรกะภายในที่มองเห็นได้เสมอไปสำหรับฉากและฉากต่างๆ และนั่นอาจทำให้ส่วนต่างๆ ของ "EO" รู้สึกเหมือนการเล่าเรื่องที่เชื่อมโยงกันน้อยกว่าการเล่าเรื่องที่เน้นเรื่องเทคนิคการถ่ายทำภาพยนตร์อันชาญฉลาด ซึ่งรวมถึงการถ่ายโดยใช้โดรนโลดโผนโอ้อวด สูงตระหง่านเหนือชนบท ฟิลเตอร์สีเดียว (ชวนให้นึกถึงภาคสุดท้ายของ "2001: A Space Odyssey") และ "ภาพลวงตา" ในมุมมองบุคคลที่หนึ่งซึ่งติดกล้องไว้กับเครื่องจักรและวัตถุอื่นๆ ที่เคลื่อนไหว ภาพเหล่านี้บางภาพมีความสวยงามอย่างแท้จริงและน่าขนลุก แต่คนอื่น ๆ (รวมถึงลำดับต้น ๆ สั้น ๆ ในคอกม้า) หันไปทางนิตยสารแฟชั่นที่สวยงาม และมีหลายครั้งที่ภาพยนตร์เรื่องนี้ถูกจับจ้องไปที่สีสันจัดจ้านและมุมที่โดดเด่น (เช่น ช็อตมุมต่ำของหุ่นยนต์ "สุนัข" ที่เดินเล็ดลอดผ่านหญ้าและข้ามถนนลูกรังที่เป็นแอ่งน้ำ) จนทำให้ EO เสียหายหรือเพิกเฉย มันยังไม่เพียงพอที่จะทำให้หนังต้องตกรางไปทั้งหมด แต่ใคร ๆ ก็อยากได้ความชัดเจนทางสุนทรียภาพมากกว่านี้เป็นครั้งคราว

ฉากที่ชวนหัวเสียที่สุดฉากหนึ่งในภาพยนตร์เรื่องนี้พบว่า EO กำลังเคี้ยวหญ้านอกไนต์คลับที่ไหนสักแห่งในชนบท เมื่ออันธพาลถือไม้เบสบอลขึ้นรถ บุกเข้าไปในคลับ ทุบตีและขู่ลูกค้าที่มาใช้บริการ จากนั้นจึงกลับออกไปด้านนอกเพื่อขับเข้าไปในคลับ กลางคืน. คนในรถคนหนึ่งสังเกตเห็น EO ที่ขอบของพื้นที่ และพวกเขาทั้งหมดก็ปีนกลับออกมาจากรถและทุบตีเขาเช่นกัน โดยกล้องจะจำลองมุมมองบุคคลที่หนึ่งของ EO ขณะที่สายฝนโปรยปรายลงมาที่เขา ทำไม EO ถึงไม่วิ่งในวินาทีที่รถดึงขึ้นและผู้ชายก็กรีดร้องด้วยความโกรธ? ช่วงเวลานี้และช่วงเวลาอื่นๆ ทำให้รู้สึกราวกับว่าศักยภาพของพลังอันน่าทึ่งอยู่เหนือข้อพิจารณาเชิงปฏิบัติหรือเชิงตรรกะ

แต่ความผิดพลาดดังกล่าวนั้นหายาก ส่วนใหญ่คุณจะรู้สึกราวกับว่าคุณอยู่ในมือที่แน่นอนและสามารถเห็นได้ว่าผู้เล่าเรื่องกำลังพยายามทำอะไร มันเป็นสารคดีหลอกมานุษยวิทยาพอๆ กับละคร ซึ่งบางครั้งทำให้นึกถึงปรัชญาของ Terrence Malick ในเรื่อง "The Thin Red Line" ซึ่งเริ่มต้นด้วยการยืนยันว่ามนุษย์เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ และเมื่อมนุษย์ทำสงครามกับมนุษย์คนอื่นๆ เป็นธรรมชาติที่ต่อสู้กับตัวเอง

นี่ไม่ใช่ภาพยนตร์ประเภทที่พยายามโน้มน้าวให้ผู้ชมเชื่อว่าสัตว์ก็ "เหมือนเรา" แม้ว่าจะมีฉากไม่กี่ฉากที่แสดงภาพมนุษย์ยืนยันว่าพวกมันก็เป็นสัตว์เช่นกัน โดยการข่มขู่คุกคามบุคคลและกลุ่มบุคคลเพื่ออ้างสิทธิ์ในการครอบงำ หรือเรียกร้องดินแดน อย่างน้อย EO ก็หนีออกจากคณะละครสัตว์ มนุษย์สร้างมันขึ้นมาและเป็นจุดดึงดูดหลักเช่นเดียวกับผู้ชม และไม่รู้ว่าพวกเขากำลังดำเนินกิจวัตรเดิมๆ วันแล้ววันเล่า